Toeristen Informatie Nederland
Onbewoonde waddeneilanden
De onbewoonde waddeneilanden en zandplaten van Nederland
Nederland heeft vijf bewoonde en tien onbewoonde eilanden en zandplaten in haar deel van de Waddenzee. Niet elke zandplaat is een eiland. Wanneer mag het zich een Waddeneiland noemen? Allereerst moet het aan alle zijden omringd zijn door water. Ten tweede moeten het in de Noordzee of liggen en aan de Waddenzee grenzen of compleet in de Waddenzee liggen. Ten derde is er een belangrijk criterium wanneer een hoop zand in zee zich eiland mag noemen. Het moet minimal 160 hectare groot zijn en normaal gesproken bij vloed niet meer overspoeld raken. Volgens deze criteria is bijvoorbeeld Razende Bol wel een Waddeneiland en Simonszand niet.De zandplaten Rif, Engelsmanplaat, Simonszand, Zuiderduintjes, Richel en Griend zijn dus gezien de grootte geen eiland te noemen. De onbewoonde eilanden zijn:
Noorderhaaks
Noorderhaaks, ook wel Razende Bol genoemd, is een onbewoond eilandje (met een oppervlakte boven gemiddeld hoogwater van circa 4 km²), direct ten westen van het Marsdiep bij het Nederlandse eiland Texel (provincie Noord-Holland). Formeel is ‘De Razende Bol’ alleen de oostpunt van het eilandje. Noorderhaaks maakt bestuurlijk deel uit van de gemeente Texel, en geologisch van de Haaksgronden, net als Zuiderhaaks. Alleen bij zware storm komt de plaat helemaal onder water te staan. Noorderhaaks hoort bij de gemeente Texel. Texelaars noemen de plaat meestal ‘de Razende Bol’. Het is een populaire bestemming voor een boottochtje vanuit Den Helder of Oudeschild. Op warme dagen kan de Razende Bol behoorlijk druk zijn. Maar ja, zeevogels en zeehonden zoeken er ook rust. Het oostelijke deel is tussen 15 mei en 1 november afgesloten voor publiek.
Noorderhaaks is ontstaan op de plaats waar de opkomende vloed op de Noordzee de ebstroom uit het Marsdiep ontmoet. De zandbank verplaatst zich per jaar 100 meter in de richting van het Molengat en het Marsdiep. In het verleden zijn er ook andere zandplaten van dit type geweest, zoals de zandplaat Onrust die aan het eind van de negentiende-eeuw aan Texel is vastgegroeid. Het is echter maar de vraag of dit ook met Noorderhaaks zal gebeuren.
De Razende Bol is belangrijk als rustgebied voor de gewone zeehond en de grijze zeehond. De grijze zeehond werpt in het winterhalfjaar haar jongen. De witwollige kleintjes kunnen de eerste weken nog niet zwemmen en redden het alleen als ze met rust worden gelaten. De jongen van de gewone zeehond worden in de zomer geboren en hebben ook absolute rust nodig. Moeder en pup moeten er rustig kunnen zogen. Vandaar dat de noordzijde van het eiland aangemerkt is als niet toegankelijk gebied. Er zijn ook veel vogels die rusten op de Razende Bol, zoals meeuwen en aalscholvers. De dwergstern en verschillende steltlopers broeden op de Bol. Boswachters van Landschap Noord-Holland geven voorlichting over de natuur als er veel bezoekers zijn.
Rottumerplaat
Rottumerplaat is ook een Nederlands onbewoond waddeneiland, behorend tot de provincie Groningen en vallend onder de gemeente Het Hogeland.Ten noorden grenst het eiland aan de Noordzee en ten zuiden aan de Waddenzee. Ten westen ligt Schiermonnikoog, waarvan het wordt gescheiden door de Lauwers en ten oosten Rottumeroog, waarvan het wordt gescheiden door ‘t Schild. Op Rottumerplaat ligt het noordelijkste punt van Nederland. Net als Rottumeroog is Rottumerplaat een rust- en foerageergebied voor de drieteenstrandloper, de bonte strandloper en de strandplevier, en is broedgebied van de eidereend, de bergeend, de Noordse stern, het visdiefje, de dwergstern, de strandplevier en de bontbekplevier. Sinds 1996 heeft de grote stern een aantal jaren op Rottumerplaat gebroed, maar deze is daar nu weer verdwenen. Behalve vogels komen er meer onmisbare soorten voor op Rottumerplaat. Het kwetsbare zeegras dient als ‘babykamer’ voor vissen. De mossel-en kokkelbanken zijn niet alleen een lekker hapje voor de vogels, maar ook belangrijk om het zeewater te filteren.
Rottumerplaat is sterk begroeid. Op het eiland komen ruwweg meer dan honderd plantensoorten voor. Een aantal daarvan staan op de Rode Lijst. Zoals Engels gras, fraai duizendguldenkruid, geelhartje en groot zeegras. Er komen ook zoetwaterplanten voor. Onder de grond bevindt zich namelijk een zoetwaterbel. Zoet water is lichter dan zout water, en blijft daarom op zout water drijven. Daardoor kunnen zoetwaterplanten, ondanks de zoute zee, toch op Rottumerplaat groeien! Zoals het geelhartje en fraaiduizendguldenkruid.
Rottumeroog
Rottumeroog is een Nederlands waddeneiland behorende bij de provincie Groningen, dat wordt aangeduid met Rottum. Het behoort tot de gemeente Het Hogeland. Het eiland ligt in de Eemsmonding ten westen van de Westereems, de rijksgrens met Duitsland en de vaargeul naar de Eemshaven en verder.Ten noorden grenst het eiland aan de Noordzee en ten zuiden aan de Waddenzee. Ten westen ligt Rottumerplaat en ten oosten Borkum. Het eiland is, samen met Rottumerplaat en de Zuiderduintjes (een klein resteilandje ten zuiden van Rottumeroog), beschermd natuurgebied en valt onder de strengste wettelijke bepalingen van de Natuurbeschermingswet (artikel 17). Rottumeroog en Rottumerplaat worden gezamenlijk beheerd door Rijkswaterstaat, Staatsbosbeheer en het Ministerie van Landbouw, Natuurbeheer en Voedselkwaliteit. De beide eilanden zijn niet vrij toegankelijk en in de zomerperiode wordt zowel Rottumeroog als Rottumerplaat bewoond door vogelwachters. In het voor- en najaar wordt er een beperkt aantal excursies georganiseerd naar Rottumeroog.
Rondom Rottumeroog komen veel zeehonden voor, vooral in het Schild, de geul tussen Rottumeroog en Rottumerplaat. Ook aan de oostkant van het eiland zijn soms wel honderden zeehonden tegelijkertijd. Het zijn vooral gewone zeehonden, maar grijze zeehonden zijn er ook. De omgeving van Rottumeroog is belangrijk voor deze dieren om te rusten, voort te planten en te zogen.
Er vliegen ook vleermuizen langs Rottumeroog. In 2011 is onderzoek gedaan naar vleermuizen. Het bleek dat op het eiland Ruige dwergvleermuizen voorkwamen. De vleermuizen verbleven niet op het eiland, maar ze vlogen langs het eiland. De vleermuizen waren op een trektocht, net zoals trekvogels dat doen.
Het noordelijkste punt van Nederland is niet toegankelijk voor mensen. Maar voor vogels is het perfect om te rusten en eten te zoeken. Er wonen onder andere drieteenstrandlopers, bontbekplevieren, eidereenden, visdiefjes en dwergsterns. Er is zelfs een paar keer een ree gezien. Omdat het eiland zo’n 10 kilometer van de kust ligt, kunnen reeën het lopend of zwemmend bereiken.